کتابخانه آستان قدس در مسیر تبدیل شدن به معتبرترین پایگاه استنادی منطقه

به گزارش پایگاه خبری سایه خاوران؛حجت الاسلام والمسلمین سیدجلال حسینی در نشست خبری هفته «کتاب، کتابخانه و کتابدار» که با هدف تشریح عملکرد واحدهای زیرمجموعه سازمان علمی فرهنگی آستان قدس رضوی در عرصه کتاب و کتابخوانی برگزار شد، گفت: این سازمان در حال حاضر تعداد ۵۸ کتابخانه فعال در سطح کشور دارد و میزان فضاهای مطالعاتی آن نیز بیش از ۱۰۰ هزار متر مربع است.

حسینی تصریح کرد: سالانه حدود ۸ میلیون نفر از امکانات این سازمان استفاده می‌کنند و به طور میانگین حدود یک میلیون و پانصد هزار کتاب امانت و حدود ۴ میلیون کتاب در فضای کتابخانه ها مطالعه می‌شود. همچنین برای دسترسی بیشتر مردم به کتاب، در سه سال اخیر حدود ۲۵۰ هزار کتاب به عنوان منبع کمکی ۱۸۰ کتابخانه و مرکز علمی و آموزشی با اولویت مناطق محروم اهدا شده است.

بزرگ‌ترین آرشیو تاریخ شفاهی شهری در خاورمیانه

وی ادامه داد: بزرگ‌ترین آرشیو تاریخ شفاهی شهری در خاورمیانه با ۲۰ هزار ساعت مصاحبه، در اختیار داشتن قدیمی‌ترین سند آرشیوی در ایران، کسب رتبه اول آرشیوهای مطبوعاتی در سطح کشور با در اختیار داشتن بیش از ۳۳ هزار عنوان نشریه، بخشی از افتخارات سازمان کتابخانه‌های آستان قدس در عرصه ملی بوده و این سازمان تنها مرکز اسناد در کشور است که کلیه اسناد قابل ارائه در مخازن اصلی را به صورت دیجیتال نیز در معرض دید علاقه‌مندان قرار داده است.

حجت الاسلام حسینی افزایش ذخایر و منابع مطالعاتی، تسهیل دسترسی محققان و پژوهشگران به آثار و منابع، توسعه خدمات کتابخانه دیجیتال برای پژوهشگران را به عنوان برخی از رویکردهای تحولی این سازمان در مسیر تحقق مرجعیت علمی برشمرد و افزود: بهره‌برداری از مخازن جدید به مساحت ۹ هزار متر مربع تا پایان سال ۱۴۰۰ اقدام دیگری است که گستره خدمت‌رسانی فرهنگی به زائران و مجاوران را توسعه خواهد داد.

وی تصریح کرد: در سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی تلاش شده با شبکه‌سازی، توسعه ارتباطات و همکاری‌های علمی، پژوهشی و فرهنگی را در سطح ملی و بین‌المللی رقم بزنیم چرا که معتقدیم این تعاملات ملی و بین‌المللی یکی از راه‌های تاثیرگذرای فرهنگی در جهان است.

رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی امضای ۲۰ تفاهم نامه ملی و ۵ تفاهم نامه بین‌المللی را از جمله تلاش‌های انجام شده در این حوزه توسط سازمان کتابخانه‌های آستان قدس رضوی برشمرد.

حجت الاسلام حسینی گفت: با توجه به تعطیل شدن کتابخانه‌ها در موج‌های شیوع کرونا، سازمان کتابخانه‌های آستان قدس در ابتکاری عملی، امانت الکترونیک منابع را از طریق سامانه کتابخانه دیجیتال این آستان راه‌اندازی کرد که طی آن بیش از ۱۲هزارکتاب چاپی فارسی و عربی از طریق این سیستم در دسترس عموم مردم قرار گرفت.

وی همچنین در دسترس بودن ۱۴۰ میلیون منبع دیجیتال از طریق درگاه‌های مختلف دیجیتال، راه‌اندازی خدمات ارسال مقالات در شبکه‌های اجتماعی، راه‌اندازی پایگاه تخصصی امام رضا(ع) با بیش از ۹ هزار منبع دیجیتال مطالعاتی، ایجاد بیش از ۳۰ پایگاه تخصصی در کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی، راه‌اندازی ۱۸ ایستگاه مطالعه نسخه خطی در مؤسسات و مراکز فرهنگی، اشتراک سازمانی کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی به بیش از ۲۰۰ مرکز علمی و تحقیقاتی را بخش دیگری از خدمات ارائه شده در بخش فضای مجازی برای مخاطبان برشمرد.

جذب ۵ میلیون مخاطب در فضای مجازی

رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی آمار سالانه مراجعه کنندگان به کتابخانه‌های آستان قدس رضوی را ۷ میلیون نفر برشمرد و گفت: به طور طبیعی و با تعطیلی‌های گسترده کتابخانه‌ها در دوره کرونا، مراجعه حضوری مخاطبان کاهش قابل توجهی داشته اما به ازای آن، با توسعه خدمات مجازی، ارتباط و تعامل با جامعه هدف را حفظ کردیم و فعالیت‌های کتابخانه‌ای را در فضای مجازی با جذب بیش از ۵ میلیون مخاطب توسعه دادیم.

توجه به خدمت فرهنگی در مناطق محروم و کم‌برخوردار کشور

وی از فعال کردن ۴۰ ایستگاه مطالعه دیجیتال در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی با اولویت مناطق محروم و کم برخوردار کشور، راه‌اندازی پایگاه نشریات دیجیتال آستان قدس رضوی با امکان دسترسی به بیش از ۶۰ هزار نسخه دیجیتال مطبوعات قدیمی، همچنین ایجاد امکان دسترسی محلی به معتبرترین پایگاه‌های علمی جهان با بیش از یکصد میلیون منبع دیجیتال از دیگر خدمات فضای مجازی این سازمان بود که از آنها نام برد.

حجت الاسلام حسینی به ایجاد سامانه تعاملی پژوهشگران برای ارتباط، همکاری، پرسش و پاسخ و مبادله‌های علمی توسط کتابخانه دیجیتال این سازمان نیز اشاره داشت و افزود: فعال کردن سامانه آگاهی رسان در حوزه مقالات علمی پژوهشی یکی دیگر از این خدمات بوده که با استفاده از آن سر فصل‌ پژوهش‌های انجام شده در یک موضوع به پژوهشگران و علاقه‌مندان ارائه می‌شود.

شبانه‌روزی شدن خدمات تالار محققان از ابتدای سال ۱۴۰۰

حجت الاسلام حسینی در بخش دیگری از سخنان خود به سیاست‌های سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در راستای توسعه و گسترش منابع و خدمات اشاره و اظهار کرد: در این راستا با شبانه‌روزی کردن خدمات تالار محققان از ماه‌های ابتدایی سال ۱۴۰۰، ضمن جلب رضایت پژوهشگران و محققان زمینه استفاده حداکثری از ظرفیت و امکانات محققان و منابع کتابخانه مرکزی فراهم شده است. همچنین با توجه به نیاز محققان و اعضای کتابخانه به امانت بیشتر منابع به ویژه در دوسال اخیر، طی ۲ مرحله در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ تعداد منابع امانتی افزایش یافته و اکنون اساتید و اعضای محقق می‌توانند به ترتیب ۱۸ و ۱۵ نسخه از منابع مختلف را در قالب امانت استفاده کنند.

وی ادامه داد: در کتابخانه گوهرشاد نیز با استفاده از مکانی جدید که دارای فضای مطالعاتی بیشتر است، محلی ویژه برای مطالعه بانوان در نظر گرفته شده است که بستر خدمات ما در حوزه کتاب و کتاب‌خوانی را توسعه می‌دهد.

ایجاد کتابخانه تخصصی کودکان

حسینی بر اهمیت توجه به کودکان به عنوان گروه مهمی از مخاطبان کتاب هم تاکید و اظهار کرد: در این راستا در سازمان کتابخانه‌های آستان قدس رضوی، با ایجاد کتابخانه تخصصی کودک در مجتمع امام خمینی(ره) و ۱۶ کتابخانه و ایستگاه فعال کودک در کتابخانه‌های سازمان تلاش کرده‌ایم نیاز این گروه خاص را هم تامین کنیم و در همین راستا ۴۲ هزار ۵۰۰ نسخه کتاب کودک در مخزن چاپی سازمان در اختیار آن‌ها قرار دارد.

پایان پیام/شریف اباد/مشهد